Λόφος Κοπανά, Εργάνη, Νταμάρια, Θέατρο Βράχων όπως και να το λέμε δεν μπορεί κανείς να μας το πάρει

Το Εφετείο στις 17/11/2020 με μια πρωτοφανή απόφαση του ονομάζει  ιδιοκτήτες 18 ιδιώτες για 104 στρέμματα στην περιοχή των πρώην λατομείων ΕΡΓΑΝΗ. Σε  αυτή την περιοχή σήμερα λειτουργούν αθλητικές εγκαταστάσεις που αθλούνται  χιλιάδες παιδιά, τα Θέατρα (Μελίνα Μερκούρη και Άννα Συνοδινού) στα οποία πραγματοποιείται το Φεστιβάλ Βράχων εδώ και 40 χρόνια ενώ η περιοχή είναι χώρος αναψυχής και περιπάτου για τους κατοίκους και χαρακτηρισμένη ως δασική όπως φαίνεται και από την ανάρτηση των δασικών χαρτών που αφορούν την εν λόγω περιοχή.

ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Η περιοχή αυτή, όταν σταμάτησε η λειτουργία των λατομείων ΕΡΓΑΝΗ το 1976 εγκαταλείφθηκε  έγινε «η αλάνα των παιδιών του Βύρωνα» αλλά και ένας χώρος εναπόθεσης σκουπιδιών και μπάζων. Το 1980 οργανωθήκαν οι πρώτες γιορτές βράχων από τον Μ. Βολανάκη. Το 1985 ο χώρος διεκδικήθηκε από τους κατοίκους των δυο δήμων και τις δημοτικές αρχές του Δ. Νικολαΐδη και Α. Λεντάκη  και το 1986 με την παρέμβαση της Μελίνας Μερκούρη (Υπουργού Πολιτισμού) τοποθετήθηκε το Θέατρο σε σημείο τέτοιο που να ανήκει και στους δυο Δήμους (Βύρωνα και Υμηττού). Στην συνέχεια ο χώρος δεντροφυτεύτηκε έγιναν γήπεδα, το μικρό θεατράκι (Άννα Συνοδινού), το αναψυκτήριο και σειρά ακόμη παρεμβάσεων που μετέτρεψε την περιοχή σε ένα αληθινό σημείο αναφοράς για τον Βύρωνα και όχι μόνο.

Το 2003 έγιναν οι πρώτες αγωγές από δυο ομάδες ιδιωτών που υποστήριζαν ότι διέθεταν τίτλους ιδιοκτησίας από το 1860 σε συνέχεια παραχωρήσεων με βάση το οθωμανικό δίκαιο επί τουρκοκρατίας. Το πρωτοδικείο συνεδριάζει και ζητά την συνδρομή εμπειρογνωμόνων. Το 2016 το πρωτοδικείο απορρίπτει τελικά την αγωγή των «φερόμενων ως ιδιοκτητών» επιδικάζοντας την έκταση ως ανήκουσα κατά κυριότητα στο Ελληνικό Δημόσιο. Οι ιδιώτες προσφεύγουν στο Εφετείο που με τα ίδια ακριβώς επιχειρήματα και των δυο πλευρών αποφαίνεται υπέρ τους τον Νοέμβριο του 2020.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Από την στιγμή που υπήρξε αυτή η απόφαση του Εφετείου αναζητήθηκε νέος νομικός εκπρόσωπος από την μεριά του Δήμου Βύρωνα  και προετοιμάστηκε η κατάθεση της πρότασης αναίρεσης στον Άρειο Πάγο. Η κατάθεση έγινε τελικά στις 28/4/2021 δεδομένου ότι τα δικαστήρια παρέμεναν κλειστά για αρκετούς μήνες λόγω της πανδημίας. Για την εκπροσώπηση του ο Δήμος Βύρωνα επέλεξε μεγάλο δικηγορικό γραφείο με σημαντική εμπειρία σε ανάλογα θέματα ενώ ο Δήμος Δάφνης-Υμηττού και το ελληνικό δημόσιο εκπροσωπούνται από τους  νομικούς που είχαν ήδη χρησιμοποιήσει. Αποσαφηνίζουμε ότι ο Άρειος Πάγος δεν μπορεί να εκδικάσει την απόφαση στην ουσία της μπορεί όμως να την επιστρέψει στο Εφετείο για εκ νέου εκδίκαση.

Είναι φανερό ότι η παρουσία και ο ρόλος φορέων, συλλογικοτήτων, παρατάξεων, κομμάτων και του καθενός και της καθεμιάς από εμάς από εδώ και πέρα είναι καθοριστικός. Το θέμα δεν προσφέρεται για κανενός είδους μικροκομματικής και μικροπαραταξιακής εκμετάλλευσης. Το θέμα απαιτεί ενότητα και κοινό μέτωπο όλων στο πλευρό της δημοτικής αρχής που έχει ήδη αναδείξει το θέμα σε ΜΜΕ, σε κοινωνικά δίκτυα, σε αυτοδιοικητικά όργανα, καλλιτεχνικά σωματεία,  κόμματα και φυσικά τους πολίτες όλης της χώρας. Υπερασπιζόμαστε τον χώρο στο σύνολο του. Κάθε άλλη αναφορά  για δήθεν υπεράσπιση τμήματος μόνο των διεκδικούμενων περιοχών μόνο κακό στον κοινό μας αγώνα θα κάνουν.

Εξαντλούμε όλα τα νόμιμα μέσα. Επιχειρήματα που εκ των υστέρων αναφέρονται σε χαμηλή εκπροσώπηση του Δήμου Βύρωνα στο εφετείο είναι ψάρεμα στα θολά νερά δεδομένου ότι δεν υπήρχε καμιά ένδειξη για αναίρεση της πρωτόδικης απόφασης του 2016.

Στο Εφετείο και στον Άρειο Πάγο, δεν κρίνεται ο δασικός χαρακτήρας (βλ. Παραπομπή 1) της έκτασης, ούτε το τυχόν ιδιαίτερο καθεστώς περιβαλλοντικής προστασίας στο οποίο υπάγεται.

Το σύνολο της επίδικης έκτασης περιλαμβάνεται στα όρια της περιοχής του Υμηττού για την οποία συντάχθηκε πρόσφατα Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), προκειμένου να τεκμηριωθούν οι περιορισμοί στη χρήση και οι προβλέψεις του υπό κατάρτιση Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ) για την προστασία του Υμηττού, κατόπιν ακύρωσης στο ΣτΕ του ΠΔ του 2011. (βλ. Παραπομπή 2)

Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία αυταπάτη ότι οι φερόμενοι ως ιδιοκτήτες θα προσπαθήσουν και τον δασικό χαρακτήρα να ανατρέψουν μέσω των διαδικασιών των Δασικών Χαρτών, και ότι δεν θα επιχειρήσουν να αναθεωρηθεί η ΣΜΠΕ ώστε να μην συμπεριληφθούν οι φερόμενες ιδιοκτησίες τους στο αυστηρό καθεστώς προστασίας του ΠΔ.

Ο αγώνας θα είναι μακρύς και δύσκολος. Επιχειρήματα που μιλάνε για καθυστερημένη ενημέρωση των δημοτών και των παρατάξεων αφού μεσολάβησαν κάποιοι μήνες από την απόφαση μέχρι την ανάδειξη του θέματος αποπροσανατολίζουν από το κύριο που είναι να αναζητηθούν όλα όσα μας ενώνουν και όχι όσα μας χωρίζουν. Η Στάση Βύρωνα θα θέσει και αυτή τα δικά της ερωτήματα προς όλους.  Αλήθεια πως και δεν γνώριζαν για το ζήτημα αυτό  παρατάξεις με πανελλαδική εκπροσώπηση όταν στον διπλανό μας δήμο Δάφνης-Υμηττού και άμεσα εμπλεκόμενο  συζητήθηκε το θέμα  στο ΔΣ τον Δεκέμβριο του 2020; Και στον Βύρωνα πράγματι δεν είχαν καμία ενημέρωση ή μήπως δεν ασχολήθηκαν καθόλου;

Η Στάση Βύρωνα θα πάρει όλες τις πρωτοβουλίες για την ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση των κατοίκων του Βύρωνα. Χαιρετίζουμε την άμεση αντίδραση φορέων, συλλογικοτήτων και κατοίκων για συντονισμό των δράσεων και την ενωτική τους διάθεση. 

• Δεν θα επιτρέψουμε σε κανένα ιδιώτη να βάλει χέρι στη δημόσια περιουσία και καμιά ιδιωτικοποίηση της δημόσιας γης.
• Άμεσα η κυβέρνηση να λάβει πρωτοβουλίες για την οριστική διευθέτηση του θέματος.

Παραπομπή 1: Ο δασικός ή μη χαρακτήρας της έκτασης κρίνεται αποκλειστικά στο πλαίσιο του Δασικού Χάρτη, ο οποίος αναρτήθηκε με τη με αριθμ. οικ.4510 /19-10-2018 (ΑΔΑ: 67Ο3ΟΡ1Κ-ΒΔΙ) απόφαση της Δ/νσης Δασών Ανατολικής Αττικής ενώ κατόπιν άστοχων νομοθετικών παρεμβάσεων της σημερινής κυβέρνησης αναρτήθηκε εκ νέου με αριθμ. 17235/12- 02-2021 (ΑΔΑ: ΨΧ8ΞΟΡ1Κ-ΚΨΕ) απόφαση.

Ο Δασικός χάρτης του Βύρωνα εμφανίζει το σύνολο της επίδικης έκτασης ως διαχρονικά δασικής. Μέρος της έκτασης που δεν περιλαμβάνεται στον δασικό χάρτη Βύρωνα θα αναρτηθεί με τον Δασικό Χάρτη Δήμου Υμηττού.

Ο Δασικός Χάρτης Βύρωνα κυρώθηκε μερικώς (δηλαδή ως προς τα τμήματα για τα οποία δεν ασκήθηκαν αντιρρήσεις) με το ΦΕΚ 51/Δ/2020. Η περιοχή του λόφου Κοπανά, δεν κυρώθηκε καθώς προφανώς οι φερόμενοι ιδιοκτήτες άσκησαν αντιρρήσεις κατά του δασικού χαρακτήρα της έκτασης.

Εν τέλει για τον χαρακτήρα της έκτασης θα αποφανθεί η αρμόδια Επιτροπή Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠ.Ε.Α.) η οποία είναι η μόνη αρμόδια για να κρίνει τελεσίδικα τον δασικό χαρακτήρα.

Παραπομπή 2: Η έκταση ως προς τα αδόμητα-αναξιοποίητα τμήματά της, εμφανίζεται ως Α ζώνη «Υψηλή προστασία της φύσης και των μνημείων», ενώ τα Θέατρα Βράχων και τα γήπεδα ανήκουν στην Ε1 ζώνη «Αθλητισμός - Πολιτισμός – Αναψυχή». Σημειωτέων ότι η Ε1 ζώνη είναι σαφώς πιο περιορισμένη σε σχέση με τη Β ζώνη όπου η περιοχή εντασσόταν στο ΠΔ του 2011.

Όπως και στην περίπτωση του δασικού χαρακτήρα, και το ιδιαίτερο καθεστώς προστασίας που εισάγεται μέσω της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, δεν επηρεάζεται από την όποια έκβαση της δικαστικής διεκδίκησης της κυριότητας.

Οι διατάξεις του υπό κατάρτιση Προεδρικού Διατάγματος ισχύουν οριζόντια χωρίς να εξετάζουν το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εκτάσεων. Ομοίως και οι διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, ισχύουν ανεξαρτήτως αν η χαρακτηρισμένη δασική έκταση είναι δημόσια ή όχι.

Η αμφισβήτηση ωστόσο τόσο του δασικού χαρακτήρα όσο και πολύ περισσότερο της ανάγκης ιδιαίτερης προστασίας της περιοχής ως φυσικής συνέχειας του ορεινού όγκου του Υμηττού, είναι θέματα που παραμένουν στην συζήτηση.

 Δημοτική Πρωτοβουλία «Στάση Βύρωνα»