του Πάνου Τριγάζη*

Ο ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία ως Αριστερά του 21^ου αιώνα, ταγμένη αταλάντευτα υπέρ του πολιτικού πλουραλισμού, δεν έχει λόγους να μονοπωλεί την ηρωική εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβρη 1973, αν και στις τάξεις του υπάρχουν πολλοί από τους πρωταγωνιστές της.  Αντιθέτως, αναδεικνύουμε το ενωτικό της περιεχόμενο, αφού το Πολυτεχνείο ένωσε την πολυδιασπασμένη Αριστερά, θα έλεγα και ευρύτερες αντιδικτατορικές δυνάμεις.

Ανάμεσα στις τότε δυνάμεις της Αριστεράς υπήρχαν διαφορές, όχι μόνο στρατηγικού χαρακτήρα, αλλά και σε σχέση με την επιχειρούμενη πολιτικοποίηση της χούντας, που όμως δεν εμπόδισαν τους νεολαίους αγωνιστές όλων των αριστερών παρατάξεων να λάβουν μέρος και να συνεργαστούν στην τριήμερη κατάληψη μέσα από την Συντονιστική Επιτροπή που συγκροτήθηκε από εκλεγμένους εκπροσώπους των σχολών, απαιτώντας την πτώση του τυραννικού καθεστώτος.

Στην 33μελή  Συντονιστική Επιτροπή της κατάληψης συμμετείχαν πολλοί ανένταχτοι αριστεροί,  μέλη της ΚΝΕ και του Ρήγα Φεραίου, καθώς και του ΠΑΚ, όπως και φοιτητικά στελέχη της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς (ΑΑΣΠΕ, ΠΠΣΠ κλπ), δρώντας με απόλυτη σύμπνοια. Στα  συνθήματα, δεν υπήρχαν μαξιμαλισμοί, υπήρχε το «ψωμί – παιδεία – ελευθερία» και το «κάτω η χούντα» που συνοδεύονταν από το  «συμπαράσταση λαέ», όχι «επανάσταση λαέ».

Επόμενο ήταν, μέσα στο Πολυτεχνείο, να κυριαρχεί η αίσθηση ότι γεννιόταν κάτι μεγάλο, γι’ αυτό και οι διαφορές είχαν παραμεριστεί, ενώ έξω συγκεντρώνονταν χιλιάδες λαού και ταυτόχρονα πλανιόταν η απειλή της εισβολής των τανκς. Καλό είναι να θυμόμαστε επίσης ότι η εξέγερση του Πολυτεχνείου αποτέλεσε συνέχεια και κορύφωμα της κατάληψης της Νομικής τον Φλεβάρη 1973, που είχε συνοδευτεί από την άρση της αναβολής στράτευσης πολλών αγωνιστών και την επιστράτευσή τους.

Όντας μετανάστης φοιτητής στο εξωτερικό, θυμάμαι ότι το κίνημα διεθνούς αλληλεγγύης με τον ελληνικό λαό στον αγώνα εναντίον της ξενοκίνητης χούντας είχε υποχωρήσει μετά τα πρώτα χρόνια της δικτατορίας,  ορισμένοι δε και στην Αριστερά είχαν αρχίσει να πιστεύουν ότι το καθεστώς θα κρατούσε πολλά χρόνια, όπως ήδη συνέβαινε με τις φασιστικές δικτατορίες στην Ισπανία και Πορτογαλία. Ήρθε, λοιπόν, το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα μέσα στις σχολές, με κύριο αίτημα την αποκατάσταση του ελεύθερου φοιτητικού συνδικαλισμού, να δώσει νέα πνοή στον αγώνα εναντίον της χούντας και των υποστηρικτών της.

Με άλλα λόγια, επιδιώχθηκε μια νέα οργάνωση και κλιμάκωση του αγώνα από τα κάτω, με συγκεκριμένα αιτήματα, όχι μόνο δημοκρατικά αντιιμπεριαλιστικά, αλλά και κοινωνικού περιεχομένου, πχ, «λαέ πολέμα – σου πίνουνε το αίμα», «λαέ πεινάς –γιατί τους προσκυνάς». Παράλληλα, αναπτύσσονταν και κοινωνικοί αγώνες των εργατών και αγροτών, που εκπρόσωποί τους είχαν σπεύσει και στο Πολυτεχνείο, όπως και των μαθητών. Δίδαγμα ότι η Αριστερά ξέρει να ενώνεται όταν οι συνθήκες το απαιτούν, ενώνοντας ταυτόχρονα ευρύτερες δημοκρατικές δυνάμεις.

Γι’ αυτό και γύρω από το Πολυτεχνείο ακουγόταν και το σύνθημα «ΕΑΜ – ΕΠΟΝ – Πολυτεχνείο», με τους  πρωτεργάτες της εξέγερσης του ’73 να θεωρούν τους εαυτούς τους συνεχιστές των προηγούμενων αντιφασιστικών και εθνικοανεξαρτησιακών  αγώνων του ελληνικού λαού.

Κάτι ανάλογο συνέβη και όταν ο λαός βρέθηκε αντιμέτωπος με την μνημονιακή λαίλαπα, μετά το 2010. Η νέα εξέγερση ήταν το κίνημα των αγανακτισμένων της Πλατείας Συντάγματος και άλλων πλατειών στην Αθήνα και τις άλλες μεγάλες πόλεις, ενώ είχε προηγηθεί και η νεολαιίστικη έκρηξη ως απάντηση στην δολοφονία Γρηγορόπουλου τον Δεκέμβρη 2008.

Σήμερα, που η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιδίδεται σε όλο και πιο αυταρχικές συμπεριφορές και πρακτικές,   το Πολυτεχνείο  παραμένει επίκαιρο. Ζει με τις αιώνιες αξίες που πυροδότησαν την νεολαιίστικη εξέγερση του Νοέμβρη 1973, που αν δεν είχε κατασταλεί βίαια, και είχε επιτευχθεί από τότε το «κάτω η χούντα», μάλλον θα  είχε αποφευχθεί και η Κυπριακή τραγωδία του Ιουλίου 1974.

Με αυτά τα δεδομένα, η σημερινή κυβέρνηση και τα φερέφωνά της όταν μιλούν για ιδεοληψίες της Αριστεράς και ιδιαίτερα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, εννοούν την εμμονή μας  στο τρίπτυχο του Πολυτεχνείου «ψωμί – παιδεία – ελευθερία», το οποίο τότε συνοδευόταν και με το αίτημα της εθνικής ανεξαρτησίας που είχε καταλυθεί μετεμφυλιακά  με την ξένη στρατιωτική παρουσία στην πατρίδα μας.

Με την φονική πανδημία ασυγκράτητη   και νέα οικονομική και κοινωνική κρίση προ των πυλών, το Πολυτεχνείο εμπνέει και απαιτεί πρώτα –πρώτα  την γενναία ενίσχυση του εθνικού συστήματος υγείας, μακριά από επιλογές ιδιωτικοποίησής του, όπως και δημόσια δωρεάν παιδεία, προστασία της εργασίας και γενικότερα των ανθρώπων του μόχθου.

Τις προκλήσεις αυτές, η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν μπορεί ούτε θέλει να αντιμετωπίσει. Οφείλουμε, λοιπόν, να εργαστούμε πιο θαρραλέα και συστηματικά ώστε το τιμόνι της χώρας να έρθει ξανά στα χέρια μιας προοδευτικής κυβέρνησης  με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία.     

*Ο Πάνος Τριγάζης είναι δημοτικός σύμβουλος Βύρωνα με την παράταξη «Στάση Βύρωνα»